Phân biệt "tà đạo" với tôn giáo thuần túy

Trên địa bàn Bắc Kạn hiện có 03 tôn giáo chính: Đạo phật, đạo Công giáo và đạo Tin lành với khoảng 12.000 tín đồ. Tuy nhiên, với xu thế hội nhập ngày càng sâu rộng dẫn đến sự gia tăng, du nhập của một số “hiện tượng tôn giáo mới” chưa được Nhà nước công nhận, thường được gọi là “đạo lạ”, “tà đạo”. Trong những năm qua Bắc Kạn xuất hiện một số “hiện tượng tôn giáo mới” (tà đạo), trong đó, đáng chú ý là hoạt động của Hội thánh đức chúa trời mẹ, Pháp luân công, tổ chức bất hợp pháp Dương Văn Mình, Bà Cô Dợ, tà đạo Lý Thị Sính (2018), các nhóm lợi dụng tín ngưỡng tâm linh liên quan đến Chủ tịch Hồ Chí Minh (Hoàng Thiên Long); Tia chớp phương Đông (hay Hội thánh Đức chúa trời toàn năng năm 2022)... Hoạt động của các “tà đạo” trái phong tục tập quán truyền thống của dân tộc; xâm hại đến tính mạng, sức khỏe; khống chế, lừa gạt người dân để trục lợi cá nhân; gây mất đoàn kết trong cộng đồng dân tộc, giữa các tôn giáo, gia đình ly tán (khi bị gia đình, người thân can ngăn, đối tượng đã bỏ người thần theo "tà đạo”, ví dụ: 02 trường hợp tin theo “Tia chớp phương đông” trú tại thôn Cốc Slông, xã Xuân Lạc, huyện Chợ Đồn bỏ đi khỏi địa phương); một số “tà đạo", "đạo lạ” bị các thế lực thù địch, phản động lợi dụng kích động hoạt động chống chính quyền nhân dân; thuyết giảng “kinh sách” có nội dung phê phán, kích động, phản ứng những bức xúc của xã hội; mặt khác hoạt động của “tà đạo” gây bất ổn về An ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội ở một số địa phương, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào các dân tộc thiểu số.

Để nhận diện và phân biệt về hoạt động “đạo lạ”, “tà đạo” có thể căn cứ vào những đặc điểm sau:

1. Về người đứng đầu: Luôn tự đề cao, đánh bóng bản thân mình ("Phật”, “Thánh”, “Thần”...), một số là người sinh sống ở nước ngoài tuyên truyền phát triển vào trong nước, đáng lưu ý nhiều người trước khi tạo dựng “tà đạo” còn mắc bệnh tâm thần.

2. Về lý thuyết, “giáo lý”, “giáo luật”: Đại đa số các “đạo lạ”, “tà đạo” không có giáo lý, giáo luật rõ ràng, chủ yếu là chắp vá, pha tạp, cải biên từ lý thuyết, giáo lý, giáo luật của các tôn giáo truyền thống, nên đã có những điều răn hướng thiện, an ủi người dân về mặt tinh thần trước những bất hạnh, khó khăn trong cuộc sống (đây là điểm làm cho các “tà đạo” có thể tồn tại). Tuy nhiên, có loại “đạo lạ” có nội dung giáo lý trái thuần phong, mỹ tục của dân tộc, phản văn hóa, phản khoa học (khuyên người ốm không dùng thuốc, chỉ cần cúng, dâng hoa, cầu nguyện, dùng “nước thánh”, “thuốc Phật”...), trái với quy luật tự nhiên, lợi dụng các “tà thuyết” về “ngày tận thế” hoặc gắn với các nhu cầu về sức khỏe để lôi kéo, mê hoặc, khống chế người dân.

3. Về tổ chức, mục đích hoạt động: Hầu hết các “đạo lạ”, “tà đạo” thường có tổ chức lỏng lẻo, nửa công khai, nửa bí mật, mô hình tổ chức gọn nhẹ. Đại đa số đều có mục đích là phục vụ người cầm đầu và các đối tượng cốt cán, tay chân của chúng (thu lệ phí “quy y”, bán “bùa”, “kinh sách”, “thuốc chữa bệnh”để trục lợi).

4. Về phương thức hoạt động: Thường xuyên thay đổi địa điểm tránh sự phát hiện, xử lý của chính quyền; lợi dụng “khoảng trống pháp luật” và sơ hở trong công tác quản lý của chính quyền cơ sở để tuyên truyền phát triển “tà đạo”; tán phát tài liệu tuyên truyền ở những nơi công cộng, nơi tập trung đông dân cư; tập luyện “dưỡng sinh” ở công viên, quảng trường, vườn hoa; lợi dụng những vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ nhận thức còn thấp, điều kiện sống, chăm sóc sức khỏe còn khó khăn để lừa bịp, lôi kéo, khống chế...

5. Về đối tượng tin theo: Phần lớn là những người gặp rủi ro, bế tắc trong cuộc sống, ốm đau, bệnh tật, nghèo khó; những người có trình độ văn hóa thấp, ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số...

Nhằm đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và góp phần đảm bảo an ninh, trật tự trên địa bàn, mọi công dân khi phát hiện có đối tượng tuyên truyền, lôi kéo người tin theo “tôn giáo” có những đặc điểm trên cần báo ngay đến cơ quan chức năng gần nhất để có biện pháp giải quyết./.