Cơ chế bán vàng trực tiếp là lấy lợi ích Quốc gia, lợi ích nền kinh tế làm trung tâm

 

Giá vàng tăng cao và biến động là biến động chung của các nước trên thế giới chứ không chỉ riêng ở Việt Nam. Trong nước, giá vàng diễn biến phức tạp và cũng diễn biến cùng chiều với giá vàng thế giới. Tuy nhiên, trước bối cảnh việc chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế thời gian qua có chiều hướng nới rộng và đặc biệt là giá vàng SJC. Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã quan tâm và có nhiều chỉ đạo quyết liệt cả Ngân hàng Nhà nước cũng như các bộ, ngành phải thực hiện chức năng theo quy định tại Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng để có thể thu hẹp về chênh lệch giá vàng. Cụ thể hóa cho chủ trương đó là việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã thực hiện đấu thầu vàng nhằm mục đích cung cấp một lượng lớn vàng ra thị trường để giảm giá vàng trong nước và đánh giá nhu cầu thực sự về vàng hiện nay. Tuy nhiên qua 9 phiên đấu thầu với hàng chục ngàn lượng vàng mới được cung ra, nhưng vẫn chưa thể giúp kéo giá vàng trong nước về sát với giá thế giới như kỳ vọng. Do đó, NHNN đã đánh giá tình hình và tìm ra các nguyên nhân và xây dựng một phương án khác để giảm chênh lệch giá vàng trong thời gian tới. “Phương án khác” được nhắc đến ở trên chính là cơ chế bán vàng trực tiếp cho “Big 4” -  4 ngân hàng thương mại lớn nhất tại thị trường Việt Nam (NHTM) gồm Agribank, Vietcombank, VietinBank và BIDV, để các ngân hàng này bán vàng trực tiếp tới người dân. Mức giá bán sẽ do NHNN xác định căn cứ theo giá thế giới, với mục tiêu là sớm thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng ở trong nước và thế giới về mức phù hợp và bền vững, với tôn chỉ “Phải lấy lợi ích Quốc gia, lợi ích nền kinh tế làm trung tâm khi quyết định”.

Từ 14h30p ngày 03/6/2024, 04 ngân hàng thương mại nhà nước gồm Vietcombank, BIDV, Vietinbank, Agribank và Công ty SJC đã chính thức tổ chức bán hàng miếng SJC trực tiếp cho người dân. Điều đặc biệt là cả 4 ngân hàng đều phát đi thông điệp, xem đây là nhiệm vụ chính trị nhằm ổn định thị trường, kéo giảm chênh lệch giá vàng miếng trong nước và quốc tế chứ không vì mục đích lợi nhuận. Thế nhưng, trong thời gian qua, vẫn không ít kẻ cố tình xuyên tạc bản chất, tính chất, ý nghĩa của chính sách bình ổn giá vàng này bằng các luận điệu bóp méo, hạ thấp, phủ định ý nghĩa và giá trị của nỗ lực của Chính phủ, NHNN với nỗ lực quyết tâm trong việc thực hiện giải pháp bình ổn thị trường vàng nhằm kéo giá vàng SJC sát với giá vàng thế giới. Chúng tung lên những luận điệu tiêu cực đó trên mọi phương tiện thông tin, truyền thông với nhiều hình thức, cả ở trong nước và nước ngoài. 

Trên thực tế như chúng ta đã biết giai đoạn từ năm 2021 đến nay, vấn đề chênh lệch giá vàng giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới bắt đầu mất kiểm soát. Đỉnh điểm từ 9/2020-8/2022: Giá vàng thế giới giảm 10%, nhưng giá vàng trong nước không giảm theo, trái lại tăng 10%. Hay giai đoạn từ 8/2023 đến hiện tại: Giá vàng trong nước và thế giới cùng có xu hướng tăng, tuy nhiên nếu quan sát kỹ thì có 2 giai đoạn giá vàng trong nước tăng trong khi giá vàng thế giới đi ngang, nới rộng chênh lệch giá vàng lên 32% và 26%. Lý giải cho cho sự chênh lệch này ta có thể liệt kê những nguyên nhân chủ yếu như: giá vàng thế giới tăng do bất ổn của kinh tế, chính trị; thứ hai, trong nhiều năm nay không có khung vàng miếng ở thị trường nội địa, trong khi nhu cầu mỗi năm đều có và đặc biệt nhu cầu tăng mạnh trong năm 2022, 2023 là những năm thị trường bất động sản suy thoái, dòng tiền "chảy" nhiều vào kênh đầu tư vàng; thứ ba, lãi suất tiết kiệm giảm cũng là nguyên nhân gián tiếp khiến nhu cầu mua vàng tăng mạnh. Nguyên nhân nữa khiến giá vàng trong nước chênh lệch lớn với giá vàng thế giới là do mất cân đối cung - cầu. Về nguồn cung, nhiều năm nay, Ngân hàng nhà nước không nhập khẩu vàng, tức nguồn cung chính thức không có. Những năm trước đây, cung vàng trong nước manh mún, không có sự tập trung quản lý. Vì vậy việc chính phủ Việt Nam đã giải quyết bài toán khó này bằng việc tìm ra nguồn cung hợp lý, thông qua cân đối nguồn ngoại tệ để nhập khẩu một lượng vàng nhất định về bổ sung cho thị trường và phân bổ cho các NHTM theo giá do NHNN xác định, căn cứ theo giá thế giới. Đồng thời NHNN bán cho 4 NHTM với giá vàng gốc của giá vàng trên thị trường quốc tế, cộng chi phí và thuế và chỉ cho phép “Big 4” hưởng phí thấp, việc giá bán SJC sẽ giảm mạnh, tiến tới giảm sự chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế là đương nhiên.

Thông qua cơ chế bán vàng miếng này, mọi thông tin sẽ được công bố công khai trên website để người dân theo dõi. Các ngân hàng được phân bổ vàng sẽ cung ứng với mức giá phù hợp trên cơ sở giá mua từ NHNN. Việc này sẽ góp phần hiện thực hóa mục tiêu giảm chênh lệch giá vàng trong nước so với thế giới và đảm bảo cung ứng nhu cầu hợp pháp của người dân. Các thủ tục mua vàng rất đơn giản thuận tiện. Khách hàng chỉ cần trình căn cước công dân điều này mang lại lợi ích khiến giao dịch vàng được minh bạch và việc xuất hóa đơn, thanh toán qua tài khoản sẽ khẳng định được giao dịch hợp pháp; đồng thời khẳng định quyền sở hữu của người mua. Đồng thời cũng giúp cơ quan quản lý Nhà nước nắm bắt được các giao dịch, lượng vàng luân chuyển trong cá nhân, tổ chức và các đơn vị được phép kinh doanh vàng. Với lợi thế mạng lưới giao dịch rộng khắp, các ngân hàng này hiện triển khai đầy đủ các điều kiện để sẵn sàng cung ứng vàng cho người dân. Trước mắt, các ngân hàng sẽ bán vàng tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh; đồng thời theo dõi diễn biến thị trường để tiếp tục mở rộng, đảm bảo phù hợp với nhu cầu thị trường. Tất cả những yếu tố này tổng hòa dều đem lại lợi ích cho những người dân có nhu cầu mua vàng tích trữ chính đáng.

Như vậy việc NHNN sẽ bán vàng theo giá thế giới, cộng thêm biên độ chênh lệch nhất định để đảm bảo từng bước giảm độ chênh giữa giá vàng Việt Nam và thế giới. Điều này sẽ dần tạo ra sự thích ứng với nhu cầu của thị trường. Bên cạnh đó, lượng bán cũng sẽ chia nhỏ mỗi lần để đưa từ từ vào thị trường, từng bước giảm giá vàng Việt Nam phù hợp. Nhà nước sẽ không bao giờ có chủ trương "neo" giá vàng cao so với giá thế giới để hưởng chênh lệch. NHNN thông qua bán vàng cho 4 NHTM Nhà nước với mục đích tối thượng là để nhằm hạ dần chênh lệch giá vàng. Giá thị trường hạ đến đâu, NHNN hạ giá bán vàng cho NHTM đến đó. Vì vậy người dân cũng cần cẩn trọng, không nhất thiết phải “đổ xô” đi mua vàng. Bởi với sự vào cuộc của Chính phủ giá vàng sẽ dần có sự ổn định và khi đó chúng ta không cần phải “cưỡi sóng” vàng như hiện nay.  Có thể hiểu, giá vàng NHNN chỉ định sẽ có biên độ +- giống như tỷ giá trung tâm, theo đó, giá vàng miếng SJC sẽ sát hơn với giá thế giới, giúp xóa tan tâm lý vàng SJC khó giảm giá, từ đó xóa bỏ tâm lý đầu cơ, găm vàng.  Song song với biện pháp kể trên, NHNN cũng đang phối hợp với Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Công thương và Thanh tra Chính phủ tổ chức thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng đối với các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp và sẽ kiên quyết xử lý nghiêm đối với các hành vi vi phạm pháp luật. Điều này được kỳ vọng có thể góp phần hạn chế các hành động tích trữ đầu cơ, thao túng giá, mua bán lượng vàng không rõ nguồn gốc của các đại lý kinh doanh vàng.

Việc thu hẹp chênh lệch giá vàng là một nhiệm vụ thách thức. Bởi vì chúng ta thực hiện trong điều kiện giá vàng quốc tế vẫn liên tục tăng cao và phức tạp. Trước tình hình đó, việc NHNN đã thực hiện tăng cung vàng ra thị trường với các giải pháp quyết liệt từ phía NHNN và quyết tâm của các NHTM bước đầu đã cho thấy thực tế diễn biến mấy ngày vừa qua, thị trường vàng trong nước đang phản ứng rất tích cực, giá vàng đã liên tục hạ nhiệt, rút ngắn khoảng cách với giá vàng thế giới. Theo thống kê, sau tròn 1 tuần NHNN thực hiện bán vàng trực tiếp tính từ ngày 03/6/2024, trên thị trường quốc tế, giá vàng ở mức 2.297 USD/ounce tương đương gần 72 triệu đồng/lượng, chưa tính thuế, phí. Như vậy, giá vàng miếng SJC chỉ còn cao hơn thế giới hơn 4 triệu đồng/lượng. Có thể thấy việc giá vàng miếng SJC liên tục giảm sau khi NHNN bán vàng trực tiếp được giới phân tích nhận định đã đưa mức chênh lệch giá vàng trong nước và giá vàng quốc tế quy đổi về mức hợp lý, phù hợp với mục đích bán can thiệp vàng của Ngân hàng Nhà nước./.