CÙNG TÌM HIỂU VỀ TỰ DO TÔN GIÁO Ở VIỆT NAM
Điều 18 Công ước Quốc tế về các quyền dân sự và chính trị nêu rõ: “Quyền tự do của cá nhân thể hiện tôn giáo hay tín ngưỡng của mình chỉ p...
Điều 18 Công ước Quốc tế
về các quyền dân sự và chính trị nêu rõ: “Quyền tự do của cá nhân thể hiện tôn
giáo hay tín ngưỡng của mình chỉ phải chịu các giới hạn chẳng hạn như các giới
hạn được luật pháp quy định và các giới hạn cần thiết để bảo vệ an toàn, trật tự,
sức khỏe xã hội, hay tinh thần hoặc các quyền cơ bản và quyền tự do của những
người khác”. Như vậy, quyền tự do tôn giáo hay bất cứ một quyền nào khác trên
phương diện pháp lý đều bị giới hạn bởi khuôn khổ luật pháp.
Việt Nam là một quốc gia
đa tôn giáo. Ở Việt Nam có những tôn giáo nội sinh (Phật giáo Hoà Hảo, Cao
đài...) song hành cùng các tôn giáo du nhập từ bên ngoài (Công giáo, Phật giáo,
Tin lành...). Mặc dù được ví là “thư viện tôn giáo”, nhưng ở nước ta, các tôn
giáo luôn giữ mối đoàn kết và tôn trọng niềm tin tôn giáo lẫn nhau, đồng hành
cùng dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mỗi tôn giáo có đức
tin và hệ thống giáo lý, giáo luật, nghi thức tôn giáo riêng, là đặc trưng để
phân biệt tôn giáo này với tôn giáo khác. Nhưng theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, các
tôn giáo vẫn có điểm tương đồng, Người viết: “Khổng Tử, Giêsu, Mác, Tôn Dật
Tiên chẳng có những ưu điểm chung đó sao? Họ đều muốn mưu hạnh phúc cho mọi người,
mưu phúc lợi cho xã hội. Nếu hôm nay họ còn sống trên cõi đời này, nếu họ hợp lại
một chỗ, tôi tin rằng họ nhất định chung sống với nhau rất hoàn mỹ như những
người bạn thân thiết. Tôi cố gắng làm người học trò nhỏ của các vị ấy”. Từ đó,
Bác Hồ chỉ ra: “Chúa Giêsu dạy: Đạo đức là bác ái/ Phật Thích Ca dạy: Đạo đức
là từ bi/ Khổng Tử dạy: Đạo đức là nhân nghĩa”, với Bác Hồ, những giá trị đạo đức
của tôn giáo: bác ái, từ bi, nhân nghĩa... rất phù hợp với đạo đức của truyền
thống của dân tộc Việt Nam từ xưa đến nay.
Theo thống kê hiện nay
có tới 43 tổ chức thuộc 16 tôn giáo được công nhận tư cách pháp nhân; 60 cơ sở
đào tạo tôn giáo thuộc Phật giáo, Công giáo, Tin lành, Phật giáo Hòa Hảo. Các tổ
chức tôn giáo được Nhà nước công nhận và cấp đăng ký hoạt động đã xây dựng và
thực hiện đường hướng hành đạo đậm chất nhân văn tôn giáo và trách nhiệm với đất
nước, dân tộc. Cùng với phát triển về tổ chức, đăng ký hoạt động cho các tôn
giáo đủ điều kiện, số lượng tín đồ và các hoạt động tôn giáo cũng không ngừng
gia tăng. Các tổ chức tôn giáo ra đời một mặt phản ánh sự quan tâm của Nhà nước
Việt Nam trong thực hiện nhất quán quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo; mặt khác,
khẳng định Việt Nam không phân biệt giữa người có hay không có tín ngưỡng, tôn
giáo; không phân biệt hay kỳ thị bất kỳ tôn giáo nào dù nội sinh hay được truyền
từ nước ngoài, dù là tôn giáo đã ổn định lâu dài hay mới được công nhận.
Bên cạnh những giá trị đạo
đức, các tôn giáo còn có hệ thống những lễ hội rất phong phú. Trước đây, việc tổ
chức và tham gia lễ hội là công việc nội bộ giáo hội và tín đồ trong đạo. Ngày
nay, rất nhiều lễ hội tôn giáo không còn là chuyện riêng của từng tôn giáo mà
nó có sức lan toả, ảnh hưởng lớn trong cộng đồng xã hội như Lễ Giáng sinh, Phục
sinh của đạo Công giáo, đạo Tin lành; Lễ Phật đản, Vu lan của Phật giáo; Đại lễ
Hội Yến Diêu Trì Cung của Hội thánh Cao đài Tây Ninh...
Chẳng hạn như Lễ Giáng
sinh của đạo Công giáo, xưa kia Giáng sinh là dịp để các chức sắc, nhà tu hành
và những con chiên tưởng niệm, hân hoan chào đón thời khắc Chúa Jesu ra đời.
Trước ngày Giáng sinh, các tín đồ trang trí nhà cửa, hang đá thật đẹp để chào
đón Chúa ra đời. Trong đêm Giáng sinh, tín đồ tập trung về nhà thờ để đọc kinh,
cầu nguyện, hát ca mừng Chúa Giáng sinh. Ngày nay ở Việt Nam, lễ Giáng sinh hay
lễ Noel, đã vượt ra khỏi giáo đường của đạo Công giáo. Lễ Noel dần dần trở
thành một sinh hoạt cộng đồng. Trong đêm Giáng sinh, người theo đạo vẫn thực
hành những nghi thức, nghi lễ truyền thống của đạo Công giáo, còn người ngoại đạo
tập trung đi xem lễ. Cũng trong đêm Noel, trẻ con háo hức chờ đợi để được Ông
già Noel tặng quà; nhiều gia đình rủ nhau mở tiệc liên hoan; bạn bè tổ chức gặp
mặt uống cà phê, hát karaoke; các bà, các chị cùng nhau đi mua sắm (hầu hết các
siêu thị, trung tâm thương mại thường hạ giá trong dịp Giáng sinh)... Đặc biệt
nhất là trong dịp lễ Giáng sinh, các đôi tình nhân thường hẹn hò, nói những lời
yêu thường, âu yếm tặng những món quá thật ý nghĩa...
Sự quan tâm của Đảng,
Nhà nước đối với hoạt động tôn giáo và cộng đồng chức sắc, tín đồ đã trở thành
truyền thống tốt đẹp của dân tộc, điều đó không chỉ thể hiện sự chăm lo toàn diện
của Đảng, Nhà nước đối với đời sống tôn giáo, mà ở đó còn là sự tin tưởng, kỳ vọng
của đông đảo chức sắc, tín đồ về đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng qua những
giá trị tinh thần cao đẹp của 3 dân tộc. Những nỗ lực và thành tựu của Việt Nam
về bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo cho người dân được cộng đồng quốc tế
thừa nhận rộng rãi.
Một trong những đặc
trưng của nền văn hoá Việt Nam đó là tính dung hoà: người Việt luôn luôn muốn sống
hoà hợp với tự nhiên, dung hoà với xã hội và con người. Mặc dù là một đất nước
đa tôn giáo, nhưng với tính cách dung hoà vốn có từ ngàn xưa, người Việt không
có tư tưởng kỳ thị hoặc chia rẽ tôn giáo. Do vị trí địa lý đặc biệt, nên từ xa
xưa, Việt Nam trở thành nơi giao thoa của các nền văn hoá trong khu vực và trên
thế giới. Mỗi khi có luồng tư tưởng mới, có một tôn giáo mới du nhập, truyền bá
vào nước ta, ông cha ta thường giữ tâm thế “lấy tĩnh chế động” để quan sát và
“gạn đục khơi trong”, tiếp nhận những tinh hoa của nó, đồng thời Việt hoá để nó
phù hợp với tâm lý xã hội, thuần phong, mỹ tục Việt Nam. Có lẽ với đặc tính đó,
mà ngày nay, chúng ta rất dễ dàng nhận thấy, ở hầu hết các lễ hội tôn giáo,
ngoài sự hiện diện của tín đồ, còn có rất nhiều người dân, thậm chí là tín đồ của
các tôn giáo khác cũng đến xem lễ, thăm du lịch, tìm hiểu văn hoá, tín ngưỡng.
Bức tranh tôn giáo đa dạng đã góp phần làm giàu cho đời sống tinh thần của người
Việt, những giá trị đạo đức, nhân văn của các tôn giáo, những công trình kiến
trúc, những tác phẩm văn học, nghệ thuật về đời sống tôn giáo cùng với hệ thống
lễ hội tôn giáo đã tạo nên bức tranh muôn màu của văn hoá Việt Nam./.
